Vandalisme in Stonehenge: Verhalen over schade, protest en bescherming

In 1802 hakte bezoeker W. Scamp zijn naam op een massieve steen. De vage inscriptie bestaat nog steeds en laat zien hoe modieuze maar destructieve graffiti voor toeristen permanente littekens achterliet die natuurbeschermers vandaag de dag niet kunnen uitwissen of negeren.

Soldaten die in de Eerste Wereldoorlog in de buurt trainden, kerfden namen in stenen als aandenken. Hoewel deze militaire etsen onbeduidend waren, lieten ze zien hoe onbeperkte toegang onzorgvuldige schade in de hand werkte, waardoor de autoriteiten nog meer onder druk werden gezet om blijvende regels op te leggen die ongeoorloofde inscripties op erfgoedsites moesten voorkomen.

Anti-nucleaire activisten spatten in 1963 rode verf op verschillende stenen, als symbool van verzet tegen het testen van wapens. Hoewel het gedeeltelijk werd schoongemaakt, bleven er vage sporen achter, die een debat op gang brachten over monumenten als protestdoeken en die de kwetsbaarheid van Stonehenge tijdens politiek geladen demonstraties benadrukten.

Stonehenge begeleidde chaotische Gratis Festivals waar duizenden mensen op afkwamen voor muziek en feesten. Branden, graffiti en zwerfvuil hebben het landschap getekend. De autoriteiten reageerden hierop door de locatie in 1978 af te schermen en zo een evenwicht te vinden tussen openbaar genot en het dringend noodzakelijke behoud op de lange termijn.

In 1984 bekladden vandalen Stonehenge met paarse spuitverf. De verontwaardiging leidde tot strengere verboden zones en politiepatrouilles. Het incident benadrukte de groeiende spanningen tussen open toegang en bescherming van het erfgoed, waardoor ambtenaren genoodzaakt waren om de vrijheid van bezoek drastisch te beperken.

Twee vandalen hebben de Heel Stone in 2008 met een hamer en schroevendraaier afgebroken, waarbij een fragment ter grootte van een munt werd verwijderd. Hoewel de daad fysiek onbeduidend was, veroorzaakte het een nationale verontwaardiging die English Heritage ertoe aanzette om het toezicht te versterken en de op behoud gerichte beveiligingssystemen uit te breiden.

Een door de overheid goedgekeurde wegtunnel bij Stonehenge werd veroordeeld als "door de staat gesponsord vandalisme". Critici waarschuwden dat de bouw archeologische landschappen in gevaar zou brengen en zagen de controverse als indirecte schade. Het verdeeldheid zaaiende debat onderstreepte hoe infrastructuurprojecten wereldwijd dreigen te botsen met het behoud van erfgoed.

Op 19 juni 2024 bedekten demonstranten van Just Stop Oil stenen met oranje poederverf, wat voor verontwaardiging zorgde in de aanloop naar de zomerzonnewende. Er volgden arrestaties en natuurbeschermers verwijderden met spoed de resten om zeldzame korstmossen en kwetsbare stenen oppervlakken te beschermen.

In november 2024 werd activist Luke Watson de derde persoon die vervolgd werd voor de aanval met oranje verf. De rechtszaak bracht hardere juridische gevolgen aan het licht en versterkte de status van Stonehenge als monument dat beschermd is tegen moderne vandalismepogingen.